Genetik Test Nedir?
Bireyin DNA haritasını çıkararak yapılan, genetik yatkınlığına göre hangi hastalığa eğilimli olduğunu, bunların önlemini alarak nasıl daha sağlıklı yaşayabileceğini sunan analizler bütünüdür. Kişiselleştirilmiş tıptır. Gen analizi yöntemlerinin gelişmesiyle beraber kullanımı özellikle beslenme ve egzersiz alanlarında ön plana çıkmıştır.
İki bireyin aynı miktar şeker tüketip birinin diyabet olması diğerinin olmaması veya aynı miktar yağ tüketip birinin kolesterol hastası olması diğerinin olmamasının nedeni hep genlerinden kaynaklıdır. Örneğin bir insan sigara içip alkol kullanıp egzersiz yapmayıp çok uzun yıllar yaşıyor, bir diğeri ise alkol sigara kullanmayıp egzersiz yapıp düzenli ve sağlıklı beslenip genç yaşta ölebiliyor. bunlar hep genlere bağlı sonuçlardır. Bu test ile genlerimizi değiştiremeyiz fakat yaşam tarzımızı, beslenme planımızı değiştirip hastalıklar için önlem alabiliriz.
Genetik test ile birçok hastalık, bireyin genlerine bağlı olarak bireye özgü doğru beslenme ve egzersiz programlarıyla engellenebilir veya geciktirilebilir.
Genetik test ile nutrigenetik beslenme planı hazırlanır, vitamin-mineral destek miktarları, uygun egzersizler, yeterli uyku süresi tespit edilir, farmakogenetik ile ilaçlarla etkileşimi ortaya konulur, stresle başa çıkma yöntemleri ve güneşten yararlanma süresi belirlenir.
2 yaşından itibaren bütün yaş gruplarına uygulanabilir.
10 adımda uygulanır;
-
Uygun teste bir uzmanla karar verilir.
-
Yetişkinlerde kan ve idrar örneği alınır, çocuklarda ağız içi mukoza örneği alınır.
-
Ön değerlendirme yapılır.
-
Uyku derinliği ve sempatik ve parasempatik sinir kaydı alınır.
-
Analizler yapılır ve rapor hazırlanır.
-
Sonuç değerlendirme yapılır.
-
Yaşam planı hazırlanır. ( Uygun beslenme, uygun yaşam tarzı )
-
1.ay pekiştirme görüşmesi yapılır.
-
4.ay değerlendirme görüşmesi yapılır. ( Yaşam kalitesi ölçümü )
-
Düzenli görüşmelerle takip yapılır.
Günümüzde yaşlanmanın ve hastalıkların; çevre, yaşam tarzı, beslenme arasındaki etkileşimlerden yola çıkarak beslenme ve genetik arasındaki ilişkilerin incelenmesi nutrigenetik adında bir bilimdalının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Nutrigenetik, bireyin belirli bir besine genindeki çeşitlilikler nedeni ile vücudunun verdiği yanıtlardır. Bu çeşitlilikler nedeni ile bir besin maddesi bir bireyin sağlığını olumlu yönde etkilerken diğerine iyi gelmeyebilir. Bu yüzden ‘beslenme planı ve besin destekleri bireyin genlerine uygun olmalıdır’ ihtiyacı ortaya çıkıyor.
Genetik test ile nutrigenetik beslenme planı belirlenebilir.
Genetik testin diyet analizi ile;
-
Karbonhidrat hassasiyeti
-
Doygunluk ve açlık hissi
-
Günlük B vitamini ihtiyacı
-
Biyoaktif A vitamini ihtiyacı
-
Günlük D vitamini ihtiyacı
-
Günlük antioksidan miktarı
-
Detoks ihtiyacı
-
Kafein, alkol, tuz duyarlılığı
-
Laktoz ve gluten intoleransı
-
Beslenme planının glisemik yükü
-
Uygun egzersiz
-
İnflamasyondan korunma ihtiyacı
-
Farklı yağ türlerine olan ihtiyaçlar belirlenir. Uygun beslenme planı hazırlanır.
Örneğin yağ türlerine hassasiyetiniz yüksekse daha sağlıklı yaşamak ve daha kolay kilo kontrolü için daha düşük miktarlarda tüketim olmalıdır.
Genetik testin spor analizi ile;
-
Dayanıklılık/güç profili,
-
Toparlanma profili,
-
Toparlanma sürecindeki beslenme,
-
Yaralanma riski belirlenir.
Genetik test sonucunda kişiye özel rapor hazırlanır.
Kişinin genetik yapısı, yaşam tarzı bilgileri, sağlık bulgu ve belirtileri değerlendirilir. DNA analiz sonuçları; bireyin hangi genlerinde ne özellikler bulundurduğunu, bu özelliklerin hangi sağlık alanları üzerinde olumlu veya olumsuz ne etkilere yol açtığı söylenir.
Yaşam tarzı incelenmesi yapılır.
Kişinin fiziksel aktivite ve egzersiz alışkanlıkları farklı alanlarda değerlendirilir. Genetik yapısı, mevcut sağlık durumu, fiziksel kapasitesi ve antropometrik ölçümleri göz önünde bulundurularak egzersiz programına karar verilir.
En sonunda ise kişiye hastalıklardan korunması ve sağlıklı uzun bir ömür sürdürebilmesi için hazırlanmış bir ‘Yaşam Tarzı Planı’ hazırlanır. Kişiye özgü beslenme planı, egzersiz reçetesi, vitamin ve mineral takviyesi kullanım önerileri bulunan bu planda gerekirse tıbbi takip önerileri verilir.